اصول اخلاقی انتشار مقاله

تمامی افراد دخیل در فرآیند یک مقاله اعم از نویسنده یا نویسندگان، سردبیر، داوران، مدیر اجرایی و دبیران تخصصی فصلنامۀ تأمین اجتماعی باید از تمام اصول اخلاقی در زمینۀ چاپ و نشر مقالات آگاه و به آن متعهد باشند. اصول اخلاقی و منشور اخلاقی مطابق با آن اصولی تعریف‌شده است و در صورت عدم پایبندی افراد، این نشریه هرگونه اقدام در چارچوب ضوابط را حق خود می­داند. ارسال مقاله توسط نویسنده و همچنین، داوری مقالات به‌منزلة آگاهی و تأیید رعایت این حقوق است. اصول اخلاقی به کارگرفته شده در نشریۀ تأمین اجتماعی بر پایۀ اصول اخلاقی کمیتۀ بین‌المللی اخلاق نشر cope و همچنین، دیدگاه­های خاص و آیین‌نامه های داخلی نشریه تدوین و روزآمد شده است (لینک متن اصل آیین‌نامۀ cope به زبان اصلی از سایت http://publicationethics.org).

الف) راهنمای اصول اخلاقی نگارش برای نویسندگان

  1. مقالات ارسالی باید نتیجۀ مستقیم مطالعات، تحقیقات و پژوهش‌های شخص نویسنده یا نویسندگان آن باشد و در صورت استفاده از آثار و نتایج پژوهش­های دیگران، باید به آن آثار به‌صورت دقیق، واضح و کامل استناد شود. عدم ارجاع‌دهی و سرقت علمی به هر شکل ممکن، از قبیل از استفاده از آثار دیگران بدون رعایت ضوابط اخلاقی نگارش، رونوشت، استفاده از متون و آثار دیگران با تغییر در جمله‌بندی و نگارشی متفاوت عملی غیراخلاقی و غیرقابل‌پذیرش است.
  2. مقالات ارسالی نباید در هیچ‌یک از نشریات داخلی و خارجی یا مجموعۀ مقالات همایش­ها پذیرفته شده و یا به چاپ رسیده باشد. همچنین، مقالات ارسالی نباید هم زمان برای سایر مجلات ارسال شود. نویسنده متعهد است تا دریافت جواب نهایی نشریه تأمین اجتماعی از ارسال مقاله به مجلات دیگر خودداری کند.
  3. نویسندگان از ارسال هم‌زمان چند مقالة خود به سامانۀ فصلنامۀ تأمین اجتماعی خودداری کنند. دفتر نشریه تا نهایی‌شدن وضعیت مقالۀ اوّل هر نویسنده، مقاله یا مقالات دیگر ارسالی ایشان را در گردش کار خود قرار نخواهد داد.
  4. نویسندگان مقالات از ارسال مقالات مشابه خود (مقالاتی که اندک تغییراتی در فرضیات، تبیین­ها، استدلال‌ها، داده‌ها و نتایج دارند) به جد خودداری کنند. در صورت ارسال چنین مقالاتی، نشریه مقاله را از گردش کار خود حذف کرده و پس از آن هیچ مقاله ­ای از ایشان پذیرفته نخواهد شد.
  5. نویسنده و یا نویسندگان در هنگام ارسال مقاله جهت بررسی نباید نام خود را به‌صورت مستقیم و یا غیرمستقیم (از قبیل درج در پاورقی و یا ارجاع به آثار دیگرِ نویسنده با عنوان اثرِ نویسنده فعلی و ...) در مقاله منعکس کنند.
  6. همة نویسندگان باید فرآیند ارسال مقالات را مطالعه و بر طبق آن عمل کنند.
  7. نویسندۀ مسئول در مقاله باید دقیقاً مشخص شود. ذکر فرد مسئول و همکاران در مقاله و دقت در عدم وجود اسامی غیرمرتبط توسط نویسندۀ مسئول ضروری است. نویسندۀ مسئول موظف است از رضایت تمام مؤلفان مقاله مطمئن شود و این رضایت را به‌صورت کتبی (در قالب نامۀ تعهدنامه به سردبیر) به دفتر نشریه ارائه دهد.
  8. در تعداد و ترتیب اسامی نویسندگان دقت لازم به کارگرفته شود؛ زیرا ترتیب و نام نویسندگان در نسخۀ اولیه ارائه‌شده به مجله ملاک کار قرار خواهد گرفت. هرگونه تغییر در تعداد یا ترتیب اسامی نویسندگان، تا پیش از چاپ مقاله، به‌سختی و با دقت نظرهای فراوان از سوی نشریه و همچنین، با اجازه و امضای تمام نویسندگان ممکن است. امکان رد درخواست نویسندۀ مسئول برای تغییر در سیاهۀ نویسندگان مقاله بسیار قوی خواهد بود.
  9. سرقت ادبی یکی از ایرادهای جدی و خطاهای غیرقابل چشم‌پوشی است. تمام نویسندگان باید آگاه باشند که مقالات ارسال‌شده به این نشریه برای اطمینان از عدم سرقت ادبی مورد بررسی و تحلیل قرار خواهد گرفت.
  10. نویسندگان گرامی توجه داشته باشند که در صورت بروزنقض اصول اخلاقی، فصلنامۀ تأمین اجتماعی ایشان را در لیست سیاه قرار داده و علاوه بر اعلام به مؤسسه/دانشگاه نویسنده، مقاله‌های دیگر ایشان مورد پذیرش واقع نخواهد شد.
  11. سیاست نشریۀ تأمین اجتماعی در قبال مقالاتی که سرقت علمی آنها محرز باشد و عدم پایبندی نویسندگان آنها به اصولِ اخلاقیِ انتشارِ آثارِ علمی قطعی شود، حذف مقاله از گردش کار و عدم پذیرش دیگر مقالاتِ آنان خواهد بود. در باب انواع شرایط بروز سرقت علمی (در مراحل مختلف نگارش، بررسی و چاپ) شیوه‌های گوناگونی در برخورد با متخلف وجود دارد. فصلنامۀ تأمین اجتماعی علاوه بر اتخاذ شدیدترین برخوردها در مواجهه با این موضوع، تمام فرایندهای بررسی و اتخاذ تصمیم در این شرایط را بر اساس آیین‌نامه‌های کمیتۀ بین‌المللی اخلاق نشر در پی خواهد گرفت.
  12. نویسندگان موظفند تمام منابع مالی و حامیان پژوهش و انتشار مقالة خود را درج و اعلام کنند.
  13. در نشریه‌های با دسترسی آزاد، نویسندگان حق مالکیت معنوی مقالۀ خود را در اختیار خواهند داشت؛ اما به همۀ افراد با رعایت حقوق معنوی و اصول اخلاقی انتشار آثار علمی اجازة دانلود، چاپ و توزیع مقالة خود را نیز می‌دهند.

ب) اصول اساسی اخلاقی داوری مقالات برای داوران نشریه

  1. داوران صرفاً ­باید مقالاتی را جهت داوری بپذیرند که در حوزۀ تخصص آنها قرار می‌ گیرد.
  2. در هنگام داوری مقالات، احترام به اختلاف سلیقه و نظر در بررسی موضوعات بسیار مهم است. مقاله به صرف اینکه نظری مخالف با نظر علمی داور را تبیین و بررسی می‌­کند، نباید مورد نقد قرار بگیرد.
  3. داوران متعهد هستند تا نتایج تحقیقات و پژوهش­ های مقالات مورد داوری را تا پیش از انتشار آنها توسط نویسنده، نزد خود به‌صورت کاملاً محرمانه حفظ نمایند.
  4. داوران منافع همسو و یا نقض منافع شخصی خود را نسبت به متن مورد داوری، باید به اطلاع سردبیر نشریه برسانند.
  5. داوران در بررسی خود، ریشه های ملّیتی، مذهبی، قومی، فرهنگی و اقتصادی نویسندۀ مقاله و یا متن مقاله را موثر نمی‌­دانند.
  6. داوران باید اکیداً از اظهار نظر و بررسی­‌‌های توهین­ آمیز و افترا به نویسنده/نویسندگان مقاله خود­داری کنند.
  7. داوران در بررسی خود و نقد و داوری مقاله باید تا نهایت امکان عدالت و اخلاق علمی را رعایت کنند.